Në Kavajë u zhvillua simpoziumi me titull: “Sakrificat, trimëritë dhe heroizmi i pashëmbullt i vullnetarëve të trevës së Kavajës dhe i gjithë popullit të kësaj treve në luftën patriotike për mbrojtjen e Shkodrës, tetor 1912 – 1913”.
Aktiviteti nisi me intonimin e himnit kombëtar dhe një minutë heshtje në nderim të të rënëve.
Pjesëmarrja dhe mesazhet
Simpoziumi mblodhi shkrimtarë, studiues, patriotë, familjarë të dëshmorëve dhe përfaqësues të Bashkisë së qytetit. Në fjalët e tyre, ata theksuan se Kavaja, pa mohuar kontributin e gjithë shqiptarëve, ka qenë një ndër trevat që ka dhënë një sakrificë të jashtëzakonshme në mbrojtjen e trojeve kombëtare, jo vetëm në Shkodër, por edhe në beteja të tjera brenda dhe jashtë kufijve, përfshirë Kosovën.
Studiuesi Xhaferr Xhihani solli në kujtesë ngjarje dhe figura të spikatura të kohës, duke ndalur edhe tek amanetet e dëshmorëve. “Fjalët e fundit të tyre mbeten udhërrëfyes për brezat që vijnë” – u shpreh ai, duke nënvizuar se sakrifica e tyre nuk mund të mbetet në hije.
Ai gjithashtu risolli në diskutim edhe figurën e Esat Pashë Toptanit, një personazh kyç dhe shpesh i debatuar i atyre viteve, i lidhur ngushtë me betejën për Shkodrën dhe zhvillimet politike të fillimshekullit XX.
Kërkesa për përjetësim
Folësit dhe pjesëmarrësit kërkuan që këto ngjarje të gdhenden në historinë zyrtare të Shqipërisë, si dhe që për dëshmorët të ngrihen kulte përkujtimore në nderim të sakrificës së tyre.
“Nderimi i këtyre burrave është nder për gjithë qytetin e Kavajës dhe për kombin shqiptar” – u shprehën organizatorët.
Shkrimtarë, studiues, patriotë, familjarë të dëshmorëve dhe drejtues të Bashkisë morën pjesë në këtë veprimtari. Të gjithë bashkërisht nënvizuan se pa mohuar kontributin e gjithë shqiptarëve, Kavaja ka dhënë një sakrificë të çmuar, jo vetëm në mbrojtjen e Shkodrës, por edhe në beteja të tjera në qytete të ndryshme të Shqipërisë dhe në trojet shqiptare të Kosovës.
“Kontributi i Kavajës është i shkruar me gjak në historinë e kombit.”
“Ne kujtojmë jo vetëm betejat, por edhe amanetet e të rënëve.”
“Ky është një borxh që brezat e ardhshëm duhet ta nderojnë.”
Në fjalën e tij, studiuesi Xhaferr Xhihani solli në kujtesë ngjarje dhe personazhe të asaj kohe, duke ndalur edhe tek amanetet e dëshmorëve, fjalët e fundit të tyre që sot mbeten si thirrje e fortë për atdheun.
“Fjalët e tyre ishin thirrje për liri. Ata lanë një testament që ne nuk duhet ta harrojmë.”
Një moment interesant i këtij simpoziumi ishte edhe përmendja e figurës së Esat Pashë Toptanit, një personalitet i diskutueshëm, por i lidhur ngushtë me betejën e Shkodrës dhe zhvillimet politike të kohës.
Pjesëmarrësit kërkuan që këto ngjarje të gdhenden në historinë zyrtare të Shqipërisë dhe që të ngrihen kulte përkujtimore për nder të dëshmorëve të kësaj treve.
“Është nder për qytetin e Kavajës që kjo sakrificë të përjetësohet dhe dëshmorët të nderohen siç meritojnë.”
Simpoziumi u cilësua një akt domethënës për përjetësimin e kontributit të Kavajës në Luftën e Shkodrës, duke e kthyer këtë trevë në një pjesë të pandarë të historisë patriotike shqiptare.
